poniedziałek, 2 listopada 2015

Turowy k. Pleszewa Torfhof kreis Pleschen

Turowy są miejscowością (osadą) w której moi przodkowie mieszkali od +/- roku 1875 do roku 1945 z przerwami. Byli to:
Ignacy Kiełbasa (1843 Tursko- 1889 Turowy) z żoną Franciszką Sobczak (1854-?)
ich syn
Marcin Kiełbasa (1881-1918, do 1916 w Turowach) z żoną Katarzyną Kubasik (1884? - po 1918)
ich córka
Władysława Kiełbasa (1908-1986, do przynajmniej 1918 w Turowach i ponownie w latach 1940-1945)
jej córka
Janina Tarka (1945 do 1945- )

W latach 1875-1918 zachowana jest ciągłość, należy doliczyć jeszcze pięć wojennych lat na wysiedleniu co daje sumę około 48 lat w tej osadzie.
Turowy w 1892 roku (2 lata po śmierci Ignacego) liczą sobie 114 mieszkańców (97 katolików, 10 protestantów i 7 żydów).
W okresie drugiej wojny było to miejsce przesiedleń (Władysławy Kiełbasy po mężu Tarka wraz z mężem) oraz kolonizacji niemieckiej (z podań rodzinnych wiem o przynajmniej jednej niemieckiej rodzinie zamieszkującej tę miejscowość, która przybyła z głębi Rzeszy. Wyjechali w 1945 roku.).

Obecnie Turowy to osada, do której w ogóle jest ciężko dojechać (polna/betonowo-polna droga z krzakami, chwastami i samosiejkami) zamieszkiwana przez... dwie rodziny (jakieś 7 osób?) w dwóch małych gospodarstwach (jedno z nich jest złożone z trzech dawnych czworaków). Miejsce gdzie niegdyś stał dworek/pałac (różne wersje) zarastają drzewa. O tym, ze w ogóle cokolwiek tam było świadczą resztki kamiennych fundamentów i studnia. Do młyna nie byłem w stanie dotrzeć (z dwoma wujami).

Dawna (1940) mapa Turowów:


Na niemieckiej mapie z 1940 roku widzimy 7-8 domów, młyn oraz zabudowania dworskie wraz z sadem.
Nie wiem w którym domu mieszkał Ignacy Kiełbasa (oraz jego zstępni). O tym, że na terenie miejscowości znajdował się dwór dowiedziałem się od pewnego starszego Pana, który mieszka w miejscowości od 1945 roku i który był uprzejmy poświęcić nam chwilę czasu.

Nie robiłem własnych zdjęć, ponieważ mam za słaby aparat i nie umiem tego robić :).

Mój dobry "genealogiczny" znajomy zasugerował mi interpretację niemieckiej mapy z 1940 roku na współczesnym screenie ze zdjęcia satelitarnego udostępnionego w google. Moim zdaniem jest to interpretacja właściwa, którą przyjmuję:


Marcin poprawił położenie młyna (bardziej na południe) i wyznaczył wyraźne (właściwe drogi (które drogami dzisiaj ciężko nazwać)). Przy czerwonym znaczniku znajduje się dom gospodarza z którym rozmawiałem, dwór znajdował się w już wcześniej wskazanym miejscu (obecnie lasek).

Nałożenie starej i nowej mapy Turowów uczynione przez P. Macieja Tobiasa:



Przy okazji odszukałem w WBC dwie wzmianki o Turowach. Otrzymujemy informację, że znajdował się tam obszerny (8 pokoi) dwór pański w "ładnym ogrodzie" (przy nim zapewne na południe sad).
We wsi znajdowała się również sprawna gorzelnia (mamy zatem folwark, gorzelnię i młyn... dzisiaj mieszka tam może 5-7 osób...).


Ogłoszenia znajdowały się w dwóch różnych numerach "Pracy" z 28 maja 1911 roku (str. 3) oraz z 10 marca 1901 (str. 37).

Turowy w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich (1892, t.12):

źródło niemieckiej mapy:
http://mapy.amzp.pl/tk25_list.cgi?show=4073;sort=w